Krzyż templariuszy

Kontynuacja dyskusji na dawnej platformie interaktywnej "Symbolika i insygnia"
dak612
Posty: 1
Rejestracja: 10 lis 2009, 19:48

Krzyż templariuszy

Post autor: dak612 »

Pozdrowionka i pytanie dot. krzyża templariuszy;
Przyznaję, że tematyka templariuszy interesuje mnie od niedawna .Stąd - może banalne- pytanie: jakie były wzory krzyży templariuszy ?
Widziałem w jakimś programie o Portugalii inny wzór, a inny jest w dostępnych publikacjach.
Widziałem też oba wzory... ale na jakimś malowidle. Jak to jest ?
Pozdrawiam !
maciej
Posty: 309
Rejestracja: 12 lut 2009, 15:15

Re: Krzyż templariuszy

Post autor: maciej »

Może warto po raz kolejny temat przypomnieć - przewija się w wielu listach na kilku starych platformach Szlaku.
Na platformie "symbolika i insygnia" kiedyś mieliśmy taką dyskusję na temat krzyży zakonnych. Tu również można nawiązać do prelekcji dra Małeckiego z 13 października. W tamtym okresie średniowiecza bardziej liczył się duch niż szczegóły "identyfikacji wizualnej". W związku z tym mamy kilka równoprawnych i niewykluczających się przedstawień chorągwi templariuszy - Beaucenta, w związku z tym także pojawiały się bardzo różne przedstawienia krzyża templariuszy i joannitów. Ważniejsze jednak było by był to krzyż w ogóle (w przypadku templariuszy koloru czerwonego), niż to czy był to krzyż prosty, rozwidlający się, łaciński, grecki, "trójpalczasty", "maltański" czy inny. Najczęściej używano takiego krzyża jakiego używało się na danym terenie, w danym czasie, w danych okolicznościach. Stąd krzyże na pieczęciach templariuszy i na pieczęciach świeckich czy duchownych dostojników były identyczne. Na pieczęciach tamtego czasu najczęściej równoramienne o ramionach rozszerzających się i zakończonych lekkim wklęśnięciem. Można by rzec "protomaltańskie".
Pod koniec XIII wieku kształt krzyża szpitalników i joannitów był zapewne identyczny. Pokażę Wam jednocześnie ilustrację (nieco humorystyczną) przedstawiającą templariusza, joannitę i "templariuszo-joannitę". Ilustracja pochodzi z przełomu XIII i XIV wieku kiedy to trwały dyskusje o połączeniu obu zakonów rycerskich.
Obrazek
Dopiero w samym końcu XIII wieku a właściwie dopiero w wieku XIV zaczęto naprawdę przywiązywać do tego większą wagę. Ale to już nie czasy templariuszy.
Myślę, że był to krzyż równoramienny - patrząc na dostępną ikonografię.
Portugalski krzyż pochodzi już z czasów późniejszych, gdy templariusze w Portugalii przekształcili się zakon Rycerzy Chrystusa. Inną sprawą jest błędne z tego punktu widzenia (i uporczywe) wykorzystywanie tej formy w filmach, np. Królestwo Niebieskie czy Arn Templariusz.

Pozdrawiam
Maciej
maciej
Posty: 309
Rejestracja: 12 lut 2009, 15:15

Re: Krzyż templariuszy

Post autor: maciej »

Templariusze powstali w pierwszym okresie międzykrucjatowym. Mimo, że wśród założycieli zakonu byli uczestnicy pierwszej wyprawy krzyżowej - z oczywistego powodu jako organizacja templariusze pojawili się dopiero w drugiej krucjacie. I znów tak jak przed pierwszą krucjatą kazanie Urbana II, tak i wystąpienia Bernarda z Clairvaux przed drugą - przyciągały tłumy wiernych, których późniejszy zapał powodował braki tkaniny do uszycia krzyży na ubrania przyszłych krzyżowców po przyjęciu uroczystych ślubów.
Również templariusze w 1147 roku dokonali takich uroczystych krucjatowych ślubów przed papieżem Eugeniuszem III. Jako zbrojni pielgrzymi także i oni (identycznie jak każdy szary, zwykły pielgrzym) przyjęli od papieża krucjatowe krzyże. Jedyna różnica jest taka, że jako zakon nigdy nie przestali już w krucjacie uczestniczyć. Poza tym nic szczególnego, różnego od przypadków innych pielgrzymów, w tym fakcie nie nastąpiło. Byli jednymi z wielu.
Do tego stopnia jednymi z wielu, że każde przedstawienie zbrojnego pielgrzyma, który zazwyczaj miał na sobie biały strój i czerwony krucjatowy krzyż, do tej pory w wielu przypadkach niesłusznie identyfikowany jest z templariuszem, co do dziś, również na platformach interaktywnych Szlaku Templariuszy prowadzi do wyciągania błędnych wniosków, na przykład przy okazji rekonstrukcji rysunkowej ubioru templariusza: http://www.templariusze.org/platformy_n ... f=10&t=152.
W XII wieku zarówno biały płaszcz jak i przyjęty w 1147 roku od Eugeniusza III czerwony krucjatowy krzyż były w dużo większym stopniu znakiem przyjęcia na siebie zobowiązań, honorowym zaszczytem, niż znakami identyfikującymi zakon. Taka identyfikacyjna rola pojawiła się raczej jako skutek. Potrzeba natomiast identyfikacji i odróżniania była efektem przemian dokonujących na przełomie XIII i XIV wieku w kulturze europejskiej. Więcej o tym zaczęliśmy pisać na dawnej platformie "symbolika średniowiecza" przy okazji rozważań o heraldyce.
Oto przykłady przedstawień zwyczajowo, choć wątpliwie, interpretowanych jako templariuszy (fragment witraża z Chartres przedstawiający pierwszą krucjatę, fragment mapy świata z XIII wieku, krzyżowiec z Cressac):
Obrazek Obrazek
Obrazek

A poniżej pielgrzymi (cywilni) do Ziemi Świętej, wg "Le livre des Merveilles" z XV wieku w Bibliotece Paryskiej:
Obrazek

Pozdrawiam
Maciej
ODPOWIEDZ